Cây Xáo tam thân được biết đến là một vị thuốc quý bởi mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe con người như hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan và hỗ trợ điều trị ung thư.
Bài viết dưới đây được DsCKI. Cô Nguyễn Hồng Diễm, giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ công dụng tuyệt vời của cây xáo tam thân qua bài viết dưới đây.
1. Cây Xáo Tam Phân là gì?
Cây Xáo tam phân có tên gọi khác là cây rễ mọi, cây đơn diệp đẳng thích, cây thần xạ. Tên khoa học của Xáo tam phân là Paramignya trimera, họ Cam (Rutaceae). Đây là loại cây gỗ nhỏ, dạng dây leo có chiều dài từ 5m trở lên, đường kính thân từ 8 – 12cm, vỏ cây màu nâu vàng, trên thân có nhiều gai nhọn. Lá cây mọc đơn hình thuôn hẹp, rễ cây có màu đậm hơn so với thân, rất ít khi ra hoa. Các bộ phận của cây đều chứa tinh dầu mùi thơm dịu, nhiều nhất là phần rễ.
Rễ cây là bộ phận được sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Rễ cây Xáo tam phân được thu hái quanh năm, đào toàn bộ rễ cây, rửa sạch, thái lát mỏng, phơi khô làm thuốc. Rễ cây chứa nhiều thành phần dược chất có ích cho sức khỏe con người như tinh dầu, flavonoid. coumarin, alcaloid, saponin và triterpenoid.
2. Cây Xáo tam phân chữa bệnh gì?
Theo y học cổ truyền, cây Xáo tam phân có vị hơi chát, ngọt, đắng nhẹ, mùi thơm, không độc. Quy vào các kinh Can, Phế, Tâm, Tỳ, Thận và Tâm Bào.
Hiện nay một số nghiên cứu cho thấy các thành phần hoá học có trong Xáo tam phân có tác dụng chữa bệnh như chống viêm, kháng khuẩn, kháng virus và chống co thắt, ức chế mạnh nhất ở nấm Candida và tụ cầu vàng, chống oxy hoá cao, ức chế một số dòng tế bào ung thư. Xáo tam phân được sử dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh lý gan như xơ gan cổ trướng, tăng cường chức năng gan, giúp ăn ngủ ngon và tốt cho phụ nữ mới sinh. Đặc biệt đây là vị thuốc Xáo tam phân được sử dụng hỗ trợ điều trị tốt cho người mắc các bệnh ung thư gồm ung thư gan, ung thư đại tràng, u nang buồng trứng, u xơ cổ tử cung và ung thư vú.
3. Cách dùng vị thuốc xáo tam phân
Rễ cây xáo tam thân muốn đạt được lợi ích tối đa cần sơ chế bằng cách đem sao vàng hạ thổ trong thời gian từ 15 – 20 phút, sau đó dùng bằng cách sắc uống hoặc ngâm rượu uống.
Sắc lấy nước uống
Sắc lần 1: Dùng 100g rễ cây tươi hoặc 50g rễ cây khô, sắc với 2 lít nước đến khi còn khoảng 1 lít nước sắc thì dừng lại. Uống nước thuốc sắc khi còn ấm. Lưu ý cần bảo quản nước thuốc trong bình thủy tinh dễ giữ ấm, không uống khi nước thuốc đã lạnh và không để trong tủ lạnh. Vì xáo tam thân có tinh dầu nên khi sắc không được để lửa quá to và phải đậy nắp nồi lại.
Sắc lần 2: Sau khi dùng hết nước thuốc lần 1, tiếp tục sắc lấy nước thuốc lần 2 theo nguyên tắc: Dùng 100g dược liệu đã sắc ở lần 1, thêm 1,5 lít nước sắc đến khi còn khoảng 1 lít thì dừng, uống nước thuốc sắc uống trên.
Lưu ý dùng liều lượng thấp trong 3 – 5 ngày đầu dùng thuốc đối với người bệnh có thể trạng yếu, có tiền sử mắc bệnh lý về tim mạch, sau đó tăng liều dùng như đã nêu ở trên.
Ngâm rượu uống
Dùng khoảng 1kg rễ cây xáo tam thân đã sao vàng hạ thổ, ngâm trong 3 lít rượu trắng 40 độ trong thời gian khoảng 1 tháng là có thể dùng được. Uống 2 lần mỗi ngày, mỗi lần dùng1 ly nhỏ trong bữa ăn. Rượu xáo tam phân có màu vàng tươi, vị đắng, mùi thơm nhẹ, công dụng bồi bổ sức khỏe, kích thích ăn uống, tăng cường chức năng hệ tiêu hóa và sử dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh ung thư rất hiệu quả.
Tóm lại, cây Xáo tam phân là dược liệu quý, khá lành tính, không gây độc khi sử dụng ở liều thấp và có nhiều tiềm năng điều trị bệnh. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn và đạt được hiệu quả điều trị cao, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị trước khi sử dụng, đặc biệt là người mắc các bệnh lý mãn tính như tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp.
DSCK1. Nguyễn Hồng Diễm giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur TP Hồ Chí Minh
Cơ sở Bình Thạnh: 37/3 Ngô Tất Tố, phường 21, quận Bình Thạnh, TPHCM. Tư vấn: 028.6295.6295 - 09.6295.6295
Cơ sở Bình Tân: Số 913/3 Quốc Lộ 1A, Phường An Lạc, Quận Bình Tân - TP Hồ Chí Minh ( Ngay vòng xoay An Lạc, Ngã 3 Trần Đại Nghĩa với Quốc Lộ 1 A). Tư vấn: 0799.913.913 - 0788.913.913