Chè xanh – Thảo dược giúp thanh nhiệt, giải độc hiệu quả

Chè xanh là một loại cây khá quen thuộc và được sử dụng phổ biến trong đời sống của người dân Việt. Trong y học, chè xanh được xem như là thần dược có tác dụng tốt thanh nhiệt, giải độc hiệu quả. Ngoài ra, còn có công dụng ngăn ngừa lão hóa, giảm lượng cholesterol, phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch, kiểm soát cân nặng và bảo vệ chức năng gan.

• Cây thảo quả – vị thuốc chữa bệnh thần kỳ
• Simvastatin: Thuốc điều trị tăng cholesterol trong máu và những lưu ý khi sử dụng
• Xét tuyển Cao đẳng Dược TPHCM miễn giảm 100% học phí năm 2022

Cây Chè xanh

Bạn hãy cùng DSCK1 Nguyễn Quốc Trung giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM hệ Văn bằng 2 công tác tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tìm hiểu kĩ hơn về cây chè xanh để có cách sử dụng cho phù hợp nhất nhé!

Tổng hợp thông tin về cây chè xanh, công dụng, cách dùng và liều dùng

Cây Chè xanh

• Tên gọi khác: Cây Trà xanh, cây chè
• Tên khoa học: Camellia sinensis – thuộc Họ: Chè (Theaceae)

Mô tả dược liệu

1. Đặc điểm thực vật

Chè xanh là loài cây nhỡ, cao từ 5 – 6m, có thể phát triển đến 10m.

Cây mọc thành bụi, nhánh nhiều, thân và cành có màu nâu, một số cành non có màu xanh lục.

Lá mọc so le, lá hình trứng, mặt lá nhẵn, mép nguyên hoặc có răng cưa nhẹ.

Hoa đơn độc, mọc ở kẽ lá, cánh hoa màu trắng, nhị vàng và có mùi thơm thanh mát. Quả nang tròn, có 3 ngăn. Mùa hoa, quả thường từ tháng 11-3. Hoa của cây chè xanh

2. Phân bố- Thu hái – sơ chế chè xanh:

Chè có nguồn gốc từ Trung quốc, người dân ở đây đã biết dùng chè từ 2.500 năm trước công nguyên, và có tại Nhật bản, Triều Tiên… Ở nước ta, chè được trồng nhiều nhất tại các tỉnh Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà giang, Thái Nguyên, Lâm đông, Quảng Nam, Đà Nẵng, Đắk Lắk

Lá được thu hái vào mùa xuân, chỉ thu hái những lá trà và búp trà non.

Dược liệu chè xanh sau khi hái, phơi, sấy khô thì cho vào túi nilon, tránh ẩm ướt.

Bảo quản dược liệu ở độ ẩm dưới 12% tránh ẩm mốc và ánh sáng trực tiếp. có thể sử dụng từ 6 – 12 tháng. Không sử dụng các dược liệu đã bị ẩm mốc, hư hại.

Sử dụng lá và chồi non trà xanh để làm thuốc điều trị

3. Bộ phận dùng

Lá và búp trà xanh được dùng để làm thức uống và làm thuốc chữa bệnh.

 sử dụng lá và chồi non trà xanh để làm thuốc điều trị

• Chè dùng làm thuốc: hái vào mùa xuân, hái búp và lá non. Se vò rồi sao cho khô giống như cách chế chè để pha nước uống của người dân.

4. Thành phần hóa học

Lá chè chứa hàm lượng Cafein cao. Ngoài ra, còn chứa các hoạt chất khác như: tanin, flavonoid, saponin triterpen, quercetin, tinh dầu, acid ascorbic (vitamin C), riboflavin (vitamin B), carotene, acid malic, theophylline, xanthine, acid oxalic, kaempferol, …..

• Trong lá có chứa tới 20% tannin là một chất có tác dụng làm săn da, sát khuẩn mạnh. Ngoài ra còn cafein với tỷ lệ 1,5-5%, một số vitamin C, B1, B2
• Đặc biệt tannin trong chè có hỗn hợp của các catechin và dẫn xuất của catechin có cấu trúc hóa học của vitamin

Những Tác dụng – công dụng của chè xanh

Dược liệu chè xanh có vị đắng chát, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải khát và lợi tiểu

Quy vào 2 kinh Can và Tâm.

–Theo Đông Y:

Công dụng: Lợi tiểu, định thần, thanh nhiệt, giải khát, tiêu cơm, làm mát và thanh nhiệt cơ thể.

Chủ trị: Tâm trí rối loạn, chóng mặt, tả lỵ, mụn nhọt, ăn không tiêu, người nóng,

–Theo y học hiện đại:

1.Cầm tiêu chảy: Chất tannin trong lá chè xanh có tác dụng sẽ làm giảm hấp thu canxi và chất sắt, từ đó có tác dụng cầm tiêu chảy.

Giảm nguy cơ ung thư: Trong lá chứa nhiều chất chống oxy hóa (quercetin, flavonoid, carotene, vitamin C, EGCG) có tác dụng tiêu diệt gốc tự do, cải thiện hệ miễn dịch và bảo vệ tế bào

Ngăn ngừa bệnh tim mạch: Với hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào, trong lá trà xanh có tác dụng làm sạch mạch máu và giảm lượng choletsterol trong cơ thể. Uống nước trà xanh thường xuyên có thể duy trì sức khỏe và ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch.

Chống lão hóa: Các polyphenol trong chè xanh có tác dụng chống lại các gốc tự do

Duy trì hệ xương khớp khỏe mạnh: Với hàm lượng florua cao trong lá, nên có tác dụng bảo vệ hệ thống xương khớp và hỗ trợ kiểm soát triệu chứng của các bệnh viêm khớp mãn tính như  thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, …

Giúp Tăng cường trí nhớ: Catechin và các chất chống oxy hóa trong lá trà xanh có tác dụng kích thích hoạt động của não bộ và chống lại hoạt động của gốc tự do. Uống trà xanh đều đặn có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về thoái hóa thần kinh như Alzheimer, Parkinson.

Giúp Bảo vệ gan: Vitamin C, Catechin và khoáng chất trong trà xanh có tác dụng giảm lượng chất béo triglyceride tích trữ và ổn định chỉ số men gan.

Giúp Kiểm soát huyết áp: kiểm soát hormone engiotensin (hormone gây co mạch máu và làm tăng huyết áp) là do tác dụng Lá trà xanh

Giúp Ngăn ngừa biến chứng của bệnh tiểu đường: Polyphenol, Polysaccharides trong trà xanh có tác dụng giảm đường huyết và cải thiện sự nhạy cảm với insulin. Vì vậy uống trà xanh hằng ngày có thể kiểm soát tiến triển và ngăn ngừa biến chứng của bệnh tiểu đường type II.

Giảm nguy cơ mắc bệnh viêm nhiễm: Trà xanh chứa vitamin C, flavonoid – các hoạt chất này có tác dụng tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm hô hấp.

Giảm nguy cơ sâu răng: Tinh dầu từ trà xanh có công dụng đánh bật mùi hôi miệng và tiêu diệt vi khuẩn gây sâu răng. Ngoài ra, chất florua trong trà xanh còn có tác dụng duy trì hàm răng trắng sáng và chắc khỏe .

Giúp thanh nhiệt, giải độc: Vitamin và tinh dầu trong lá chè có hàm lượng cao nên giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng sức đề kháng.

Cách dùng – Liều lượng sử dụng an toàn

Có thể dùng với hàm lượng lớn khoảng 200g/ngày vì hầu hết các thành phần trong lá chè khá lành tính nên chè xanh không có độc tính cao khi sử dụng quá liều.

Lá chè xanh được dùng ở dạng sắc hoặc dùng ngoài (giã đắp, ngâm rửa hoặc nấu nước tắm).

Tuy nhiên, nếu dùng quá nhiều trong ngày, có thể gây mất ngủ, khó ngủ do cafein trong trà.

Một số bài thuốc chữa bệnh và những điều cần lưu ý khi dùng chè xanh 

Trà xanh giúp thanh nhiệt, giải độc, tăng sức đề kháng,…

1. Chữa trị đầy bụng và ăn không tiêu

• Chuẩn bị: Lá chè tươi, Đường đỏ, bột sơn tra (sao) mỗi vị 10g.
• Đem tất cả hãm với nước sôi trong 10 phút. uống khi nước còn ấm.

Dùng liên tiếp trong 3 – 5 ngày.

2. Chữa trị nhiệt miệng

• Chuẩn bị: Lá chè xanh tươi.1 nắm
• Đun sắc lấy nước súc miệng thường xuyên.

3. Chữa trị viêm lợi

• Chuẩn bị: lá chè tươi 30g, Rau má , lá đinh lăng mỗi 30g và rau rệu (phơi khô) 50g.
• Đem sắc uống liên tiếp trong 3 – 5 ngày.

4. Chữa trị vết bỏng nhẹ

• Chuẩn bị: Một nắm lá chè tươi xanh.
• Đem sắc đặc, để nguội. Dùng nước sắc để ngâm vết bỏng trong 10 – 15 phút.

Thực hiện ngày 2 – 3 lần để giúp liền da non và làm dịu tình trạng đau nhức.

5. Ngăn ngừa và chữa trị mụn

• Chuẩn bị: Lá trà xanh tươi Một nắm.
• Đem rửa sạch và đun lấy nước, để nguội. Đem rửa mặt hàng ngày bằng nước này có tác dụng làm sạch bụi bẩn và ngăn ngừa được mụn.

6. Chữa trị da bị nứt nẻ với lá trà xanh

• Chuẩn bị: Búp trà tươi, một ít búp
• Nhai nát và đắp lên vùng da nứt nẻ, dùng vải băng lại và rửa sạch vào sang ngày hôm sau.

7. Chữa trị chứng cảm sốt, đau họng, ho có đờm vàng

• Chuẩn bị: lá chè 3g  và Muối ăn 1g.
• Đem hãm với nước sôi, dùng 4 – 5lần/ ngày.

8. Chữa trị cảm sốt kèm ho có đờm trắng

• Chuẩn bị: lá chè 3g và Gừng tươi 1 lát.
• Đem hãm với nước sôi, uống khi còn ấm.

9. Chữa trị nước ăn chân

• Chuẩn bị: Lá chè xanh già 400g và Phèn chua 60g.
• Sắc đậm đặc, rửa sạch chân và thoa nước sắc lên vùng da bị lở ngứa.

Thực hiện ngày 2 – 3 lần cho đến khi khỏi hoàn toàn.

10. Chữa trị chứng viêm nhiễm vùng kín ở nữ giới

• Chuẩn bị: lá chè tươi, một nắm.
• Đun lấy nước và dùng rửa vệ sinh vùng kín hằng ngày.

11. Trị gàu

• Chuẩn bị: Một nắm lá chè xanh và 1 quả chanh, 4 thìa canh dầu dừa.
• Đun chè xanh lấy nước, rồi đun với 1 quả chanh (đun cả vỏ), khi nước sôi thêm vào 4 thìa canh dầu dừa và tiếp tục đun thêm 2 phút. Khi dùng: Đợi nước nguội rồi thoa hỗn hợp này lên da đầu và ủ trong 40 phút, rồi gội sạch lại bằng dầu gội.

DSCK1 Nguyễn Quốc Trung giảng viên dạy hệ Liên thông Cao đẳng Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ những điều cần lưu ý khi dùng chè xanh như sau:

– Trong Chè xanh chứa hàm lượng caffeine lớn, có thể gây chóng mặt, hoa mắt, cồn cào nếu dùng lúc bụng đói.

– Tránh uống nước trà xanh ngay sau khi ăn vì chất tannin có thể làm kém khả năng hấp thu sắt và chất dinh dưỡng trong thực phẩm.

– Người bị táo bón nên hạn chế sử dụng chè xanh vì hoạt chất tannin trong chè xanh có tác dụng cầm tiêu chảy, vì vậy vì có thể gây bí tiện nặng

– Không nên uống trà xanh vào buổi tối có thể gây khó ngủ và mất ngủ. Vì Caffeine trong lá trà xanh có tác dụng hưng phấn thần kinh trung ương nhằm tăng mức độ tập trung và hoạt động của não bộ. Do đó nếu người bị thiếu máu, người bị mất ngủ kinh niên, phụ nữ mang thai không nên sử dụng trà xanh.

– Nên uống trà xanh vào sáng sớm để đầu óc tỉnh táo và tăng hiệu suất làm việc, học tập, lao động.

Cây chè xanh đem lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe của chúng ta. Nếu sử dụng không đúng cách có thể gây táo bón, đau dạ dày và mất ngủ. Vì vậy ta nên dùng trà xanh vào thời điểm và liều lượng thích hợp. Thời gian tốt nhất uống trà xanh vào sáng sớm để tinh thần tỉnh táo và tăng hiệu suất làm việc, học tập, lao động…

Các bạn có thể chia sẻ bài viết này đến với người thân, bạn bè và mọi người nhé./.

Nguồn: caodangyduoctphcm.com.vn tổng hợp DSCKI. Nguyễn Quốc Trung