Hội chứng tắc ruột là một tình trạng nguy hiểm cần được cấp cứu ngay lập tức. Nguyên nhân gây tắc và thời gian diễn ra tình trạng này là hai yếu tố quan trọng để bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và xác định phương pháp điều trị thích hợp.
Hội chứng tắc ruột là gì?
Theo Dược sĩ CK1 Nguyễn Quốc Trung – Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, tình trạng tắc ruột xảy ra khi các chất bên trong ruột bị ứ đọng và không thể di chuyển. Tắc ruột có thể xảy ra ở cả ruột non và ruột già, và thường được phân thành hai loại:
- Tắc ruột cơ học: Gây ra bởi các nguyên nhân như ung thư đại tràng, thoát vị, xoắn ruột, dính ruột, hoặc lồng ruột, đặc biệt ở trẻ em khi hoạt động quá mạnh trong khi thức ăn chưa tiêu hóa hết.
- Tắc ruột cơ năng: Liên quan đến tổn thương thần kinh và nhu động ruột. Loại tắc này ít gặp hơn, thường xảy ra ở những người đã từng phẫu thuật ổ bụng.
Những nguyên nhân gây ra hội chứng tắc ruột
Nguyên nhân gây tắc ruột có thể được chia thành hai loại chính:
Tắc ruột cơ học:
Xảy ra ở các bộ phận như thành ruột, đại tràng, và ruột non với các nguyên nhân sau:
- Sự kết dính giun đũa trong ruột, phổ biến ở trẻ em và người có vệ sinh kém hoặc không tẩy giun định kỳ.
- Ứ đọng bã thức ăn có xơ, thường gặp ở người từng phẫu thuật cắt dạ dày, người cao tuổi, hoặc người suy tụy.
- Sỏi trong túi mật có thể gây viêm và thủng tá tràng, sau đó di chuyển xuống ruột gây tắc.
- Khối u trong ruột, ung thư đại tràng.
- Hẹp thành ruột do bệnh Crohn, sau phẫu thuật nối ruột, xạ trị, hoặc chấn thương gây viêm nhiễm và tạo sẹo xơ.
- Lồng ruột, thường gặp ở trẻ em khi đoạn ruột trên chui vào đoạn ruột dưới.
- Xoắn ruột, xảy ra khi quai ruột xoắn lên trên trục mạc treo.
- Thoát vị bẹn, thành bụng, rốn hoặc thoát vị nội, khi ruột chui vào các khe, lỗ và bị nghẹt lại gây tắc.
Tắc do liệt ruột:
Theo Cô Lê Anh Đào – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM cũng cho biết thêm, chiếm khoảng 5-10% các trường hợp, nguyên nhân chính do tổn thương thần kinh hoặc sau khi phẫu thuật các tạng trong ổ bụng, khiến nhu động ruột bị liệt ở một hoặc một vài đoạn, dẫn đến tắc nghẽn.
Một số nguyên nhân khác:
Rối loạn chuyển hóa canxi và kali trong máu.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc phiện hoặc kháng cholinergic.
Các bệnh như tiểu đường, rối loạn chuyển hóa, thiểu năng tuyến giáp gây tổn thương đường ruột.
Các triệu chứng điển hình của hội chứng tắc ruột
Bệnh có thể được nhận biết qua một số triệu chứng điển hình sau:
- Đau và chướng bụng: Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm nhất. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột, dữ dội, rồi giảm dần, sau đó tái phát. Ban đầu, cơn đau có thể tập trung ở một vùng, rồi lan ra khắp bụng.
- Buồn nôn và nôn: Đây là triệu chứng phổ biến ở hầu hết người bệnh. Một số người có thể không nôn được, nhưng luôn cảm thấy buồn nôn. Thường, người bệnh sẽ nôn thức ăn trước, sau đó là mật, dịch tiêu hóa, và thậm chí có thể nôn cả phân.
- Bí trung đại tiện: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết, nhưng thường xuất hiện muộn, vì trong giai đoạn đầu, ruột vẫn có thể co bóp để đẩy hơi ra ngoài.
- Căng bụng và khi gõ có tiếng vang: Ở người gầy, có thể sờ thấy quai ruột nổi lên trên thành bụng, và khi chiếu ánh sáng, có thể thấy sóng nhu động cộm lên dưới da.
Tình trạng này trở nên rất nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng như:
- Hoại tử mô ruột do tắc nghẽn gây cản trở lưu thông máu.
- Nhiễm trùng lan rộng, có thể dẫn đến tử vong.
- Thủng ruột và suy chức năng các cơ quan.
Người mắc hội chứng tắc ruột nên ăn những loại thực phẩm nào?
Người từng điều trị hội chứng tắc ruột hoặc đã phẫu thuật nên lưu ý:
- Ăn thực phẩm mềm và dễ tiêu hóa như cháo, bún, mì, đồ hầm nhừ, sữa chua.
- Bổ sung rau củ như cải, măng tây, đậu xanh, cà rốt, cải bó xôi, đu đủ chín.
- Chọn các loại thịt không chứa chất xơ như thịt gà, lợn, cá, bò, cừu, và ăn với lượng vừa phải.
- Uống nhiều nước lọc và nước ép từ rau củ quả.
- Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày.
Nguồn: https://caodangyduoctphcm.com.vn/
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur TP Hồ Chí Minh
Cơ sở Bình Thạnh: 37/3 Ngô Tất Tố, phường 21, quận Bình Thạnh, TPHCM. Tư vấn: 028.6295.6295 - 09.6295.6295
Cơ sở Bình Tân: Số 913/3 Quốc Lộ 1A, Phường An Lạc, Quận Bình Tân - TP Hồ Chí Minh ( Ngay vòng xoay An Lạc, Ngã 3 Trần Đại Nghĩa với Quốc Lộ 1 A). Tư vấn: 0799.913.913 - 0788.913.913