Khắc khúc và những công dụng bổ ích dành cho sức khoẻ

Củ khắc khúc tuy là thành phần dược liệu có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y nhưng phải biết sử dụng đúng cách và đúng bệnh thì mới đem lại hiệu quả chữa bệnh cao.

• Cây Lưỡi hổ: Vị thuốc trị khàn tiếng, viêm họng
• Những công dụng của Bán chi liên đối với sức khoẻ
• Tìm hiểu về công dụng của Lô hội đối với sức khoẻ

Hình ảnh cây khúc khắc trong tự nhiên

Củ khúc khắc vốn là thành phần dược liệu có mặt trong nhiều bài thuốc Đông y nhưng hiện nay số lượng người biết đến loại dược này không còn nhiều và khúc khắc cũng ít được sử dụng. Hãy cùng Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM tìm hiểu để biết cách sử dụng khúc khắc đúng cách, đúng bệnh đem lại hiệu quả thông qua bài viết sau đây.

1. Đặc điểm thực vật cây khúc khắc

Cây khúc khắc có nhiều tên gọi khác nhau như cây thổ phục linh, cây cẩm cù, cây linh phạn đoán hay cây kim cang,… Cây khúc khắc thuộc họ Hành – Liliaceae, cây mang tên khoa học là Smilax glabra Roxb.

Cây khúc khắc thuộc loại cây thân leo, chiều dài thân có thể lên đến 4 đến 5m thậm chí nhiều cây còn dài đến tận 10m. Thân cây phân thành nhiều cành nhỏ, thân mảnh không có gai nhọn, có tua cuốn dài. Hoa khúc khắc mọc thành từng tán, hoa có màu xanh nhạt, hoa thường nở vào tháng 5 đến tháng 6. Hoa đực và hoa cái mọc riêng rẽ với nhau.

Cây sẽ bắt đầu kết trái vào tháng 7 – tháng 10, quả khúc khắc có hình cầu gồm 3 cạnh và bên trong có chứa 3 hạt. Khi quả chín sẽ có có màu tím đen hay màu đỏ. Rễ cây mọc không cố định và có hình đa dạng. Rễ cây được thu hoạch quanh năm. Tuy nhiên vào mùa thu hoặc mùa đông dược tính trong củ sẽ đạt mức cao nhất. Củ khúc khắc có hình trụ dẹt, lớp vỏ bên ngoài có màu nâu, bên trong có màu nâu đỏ nhạt hoặc màu trắng. Khi cắt, củ rất dai và rất khó bẻ gãy, khi nhúng vào nước sẽ trơn và dính.

2. Sơ chế và chế biến củ khúc khắc

Củ khúc khắc sau khi được thu hoạch sẽ được rửa sạch và loại bỏ hết phần rễ con ở xung quanh. Đem phơi hoặc sấy khô cả củ hay chỉ phần thân rễ khúc khắc. Cũng có thể ngâm khúc khắc trong nước nóng vài phút rồi thái mỏng thành lát sau đó đem đi phơi khô hay ủ củ khúc khắc trong 3 ngày để củ được mềm rồi đem thái lát phơi nắng hoặc sấy khô dùng dần.

Sơ chế và chế biến củ khúc khắc

3. Công dụng của củ khúc khắc đối với sức khoẻ

– Thân rễ và củ khúc khắc chứa saponin, flavonoids, glycosides…

– Astilbin giúp làm giảm hàm lượng acid uric trong máu. Catalase có công dụng làm giảm stress và quá trình oxy hóa do acid uric máu cao.

– Flavonoid trong thân rễ khúc khắc có khả năng chống lại sự oxy hóa và tình trạng viêm khi đang điều trị độc thân do nhiễm chì.

– Glycoprotein giúp kháng virus và chống lại sự tăng sinh.

– Dịch chiết dược chất trong cồn điều trị dị ứng.

Củ khúc khắc có nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ

4. Những điều cần lưu ý khi dùng củ khúc khắc

– Không sử dụng khúc khắc ở những người bị can thận âm hư hay người bị dị ứng với bất kỳ hoạt chất nào có trong khúc khắc.

– Phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo trước ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

– Người đang có bệnh lý hoặc người bị rối loạn sức khoẻ không nên sử dụng khúc khắc khi chưa được sự tư vấn hay đồng ý từ bác sĩ.

5. Một số bài thuốc từ củ khúc khắc

Theo Giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Củ khúc khắc có mặt nhiều trong các bài thuốc Đông y sau đây:

– Điều trị bệnh vảy nến

Dùng 80g hạ khô thảo nam và 40g khúc khắc, đem hai loại dược liệu này sắc chung với 500ml nước, sắc trong 3 giờ ở nhiệt độ 150oC đến khi nước cô lại còn 300ml. Lượng nước thu được chia ra làm 3 – 4 phần dùng uống trong ngày.

– Điều trị phong thấp và xương khớp

• Dùng 20g củ khúc khắc cùng 12g mỗi loại dược liệu bao gồm: cây tục đoạn, dây đau xương, dược liệu cốt toái bổ và dược liệu cẩu tích. Đem toàn bộ những loại dược liệu kể trên cho sắc chung với nước. Dịch nước thu được đem chia thành 3 phần uống trong ngày, uống 1 giờ trước khi ăn.

• Dùng 20g thân rễ khúc khắc, 16g cây hy thiêm, 16g cây cỏ nhọ nồi và 12g ngưu tất, 12g ngải cứu và 12g dược liệu thương nhĩ tử. Đem tất cả dược liệu sắc với nước sau đó chia dịch nước đun làm 3 phần thuốc và uống dần trong ngày.

– Điều trị bệnh đau thần kinh tọa

Chuẩn bị: 30g thân rễ khúc khắc, 20g các loại dược liệu bao gồm: vị thuốc khoan cân đằng, ngưu tất nam và vị thuốc tầm gửi dâu cùng 10g vị thuốc cốt toái bổ. Sắc tất cả những dược liệu đã được chuẩn bị trên sắc cùng với nước. Sau khi sắc thuốc, đem phần nước thuốc này chia thành 3 phần để uống dần trong ngày.

Khúc khắc khô đã được chế biến

Tóm lại, củ khúc khắc có rất nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ và được dùng nhiều trong các bài thuốc Đông y. Nhưng cần nhớ rằng không được lạm dụng, dùng quá nhiều khúc khắc và không nên tự ý sử dụng, chúng ta cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và nhân viên y tế trước khi sử dụng, nắm rõ thông tin về liều lượng và cách thức sử dụng thuốc hợp lý để đảm bảo đạt được hiệu quả.

Nguồn: caodangyduoctphcm.com.vn