Lạc tiên: Vị thuốc chữa mất ngủ quanh ta

Lạc tiên có thể được dùng để chữa mất ngủ, lo lắng, căng thẳng và cơn đau đầu. Tuy nhiên, trước khi sử dụng lạc tiên hoặc bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

• Tính năng dược vật của thuốc y học cổ truyền – Một kho tàng vô giá của tự nhiên
• Công dụng bất ngờ mà hạt thông mang đến cho sức khoẻ
• Công dụng của lá thuốc thiên nhiên dân dã – Lá mùi tàu trên sức khỏe

Lạc tiên: Vị thuốc chữa mất ngủ quanh ta

Lạc tiên là cây thảo dược ở quanh ta có thể mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng nhằm nâng cao sức khoẻ, là vị thuốc rất quen thuộc của nhân dân ta có tác dụng an thần, gây ngủ hỗ trợ ngủ ngon, điều kinh, chữa suy nhược thần kinh, ho, phù thũng. Bên cạnh đó lá giã đắp ngoài chữa ung nhọt, lở loét ở chân, viêm mủ da…Vậy Lạc tiên được sử dụng ra sao? Hãy cùng Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội tìm hiểu nhé!

1. Giới thiệu Đặc điểm chung về cây Lạc tiên

• Tên gọi khác: lồng đèn, Nhãn lồng, chùm bao, dây bầu đường…
• Tên khoa học: Passiflora foetida L. Họ Lạc tiên (Passifloraceae).
• Tên dược liệu: Herba Passiflorae Foetidae.

1.1. Mô tả thực vật

Là dây leo, thân có đốt, có nhiều lông nhưng khá thưa thớt. Có các tua cuốn quấn quanh, thường mọc ra từ kẽ lá thành hình lò xo.

Lá có hình tim, mọc so le, mép lá lượn song nhẹ và xẻ hơi thành 3 thùy, có cuống lá dài khoảng 6 – 8 cm, Toàn thân và lá có bao phủ lông mềm.

Hoa to, đơn độc, màu trắng hoặc hơi tím nhạt, lưỡng tính, đều, có 5 cánh, đường kính 5cm.

Quả hình cầu dài 2 – 3cm, được bao xung quanh bởi lá bắc mạng lưới, dạng hình cầu, vỏ ngoài mỏng. Khi còn non có màu xanh, vị chua, lúc chín thì chuyển thành màu vàng, vị ngọt dịu.

Trong quả có chứa các hạt mọng và chất dịch. Khi thu hái phải cẩn thận, vì quả dễ vỡ và nát nên sấy khô nhanh chóng.

Mùa hoa thường tháng 4 – 5, mùa quả từ tháng 5 – 7.

Quả lạc tiên được bao phủ lớp lông, quả có màu vàng cam khi chín

1.2. Phân bố – Thu hái – Chế biến – Bảo quản

Cây thảo dược từ lâu, người Pháp đã biết dùng làm thuốc an thần, sau đó tác dụng này mới được du nhập vào nước ta và được nhân dân dùng nhiều.mọc hoang và trồng rộng rãi khắp nước Việt Nam.

Ở Việt Nam, Lạc tiên là loài mọc tự nhiên, phù hợp vùng nhiệt đới, ưa ẩm, ưa sáng, mọc trùm lên các cây bụi rậm. có vùng phân bố rộng rãi, rải rác từ trung du miền núi thấp, đến đồng bằng khắp 3 miền… cây còn được trồng ở các vườn thuốc nam để làm thuốc.

Thu hái – Chế biến:

Lạc tiên thu hái bất kỳ thời điểm trong năm, tốt nhất là vào mùa xuân – hạ.

Sau khi thu hoạch, loại bỏ tạp chất, rửa sạch, cắt ngắn thành từng đoạn nhỏ, rồi đem phơi, sấy khô. Thân dược liệu rỗng dài khoảng 5 cm, có lá và tua cuốn hình lò xo, thỉnh thoảng có lẫn quả và hoa.

Toàn cây Lạc tiên (trừ rễ) đều dùng làm vị thuốc trị bệnh được phơi khô

Bảo quản: Dược liệu sau khi sơ chế cần để nơi khô ráo, thông thoáng.

2. Bộ phận dùng làm thuốc

Toàn cây (trừ rễ) Lạc tiên đều có thể dùng làm vị thuốc.

Có thể dùng tươi hoặc khô

3. Thành phần hóa học

Theo các nghiên cứu, và tài liệu của Cố GS-TS Đỗ Tất Lợi, Lạc tiên có thành phần hoạt chất đa dạng và phong phú:

Alcaloid 0,033%, và các dẫn xuất Harmol trong đó có harman, harmin …Flavonoid 0,5 – 2.1%, Saponin.

Saporanetin, Passiflorin, Vitexin, Sapomarin, và nhiều Chất xơ.

Giàu khoáng chất và nhiều loại vitamin như A, C…

Quả chín có chứa lượng muối khoáng lớn như Ca, Fe, P.

4. Tác dụng Dược lý

* Tác dụng Y học hiện đại

– An thần, giúp ngủ ngon giấc: Nhờ thành phần alcaloid có nhân harman nên giúp giấc ngủ kéo dài, ngăn cản được hoạt động của cafein trên cơ thể con vật thí nghiệm (thỏ, chuột).

– Hỗ trợ chữa trị bệnh lý tim mạch, hồi hộp trống ngực: Thí nghiệm trên cơ thể chuột. thấy hoạt chất Flavonoid khắc phục chứng tim đập nhanh, giúp ổn định huyết áp, ổn định nhịp tim, tăng cường lưu thông máu trong cơ thể giúp cho cơ thể luôn cảm thấy sảng khoái thoải mái,…

– Thanh nhiệt, mát gan

– Giãn cơ trơn, chống co thắt cơ: Hỗ trợ chữa trị hiệu quả các cơn đau tử cung và đường tiêu hóa.

Ngoài ra, trong thành phần dược liệu còn chứa hợp chất có tính kháng viêm, kháng khuẩn, giúp cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp hoặc bồi bổ sức khỏe gan thận.

Theo cho biết của Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM, hiện có nhiều chế phẩm có chứa lạc tiên được sản xuất được chứng minh rằng: Tác dụng an thần, gây hạ huyết áp và kích thích hô hấp ngủ ngon.

* Tác dụng Y học cổ truyền

• Tính vị: Có vị ngọt, đắng, tính mát.
• Quy kinh: Kinh Tâm, Can.
• Công dụng: An thần, thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu viêm, giảm đau, giải độc…
• Chủ trị: Chứng mất ngủ, nằm mơ nhiều, tim hồi hộp, suy nhược thần kinh, nóng gan, đau nhức xương khớp, viêm mủ da….

• Cách sử dụng Lạc tiên

Tùy mục đích dùng dược liệu có thể dùng với liều lượng và nhiều cách khác nhau.

Dạng dùng: có thể dùng dưới dạng sắc, dùng ngoài, hoặc ăn trực tiếp…

Liều dùng:

– Dạng thuốc sắc 6 – 16g/ngày. để tăng tác dụng an thần nên uống trước khi đi ngủ 1 giờ.

– Dạng Cao lỏng, siro lượng tương ứng.

– Dược liệu khô 15 – 40g hãm với nước uống thay trà hằng ngày.

– Dạng viên nang: chế phẩm dạng viên nang uống Khoảng 90 mg/ngày.

– Ngọn non làm rau có thể hái luộc ăn. Quả chín vàng ăn trực tiếp.

Lá non và ngọn non của Lạc tiên dùng chế biến thành món ăn giúp ngủ ngon

5. Một số bài thuốc hay từ Lạc tiên

1. Hỗ trợ chữa trị mất ngủ, suy nhược thần kinh

Lạc tiên khô 15g – 30g lá Vông, tâm Sen 2,2g, lá Dâu 10g, đường 90g.

Tất cả nấu thành cao lỏng. Ngày dùng 2 – 4 thìa (khoảng 5g), nên uống trước khi ngủ 1 giờ..

Hoặc Lạc tiên 20g, hạt Sen 12g, lá Vông nem 12g cỏ Tre, lá Dâu cùng lượng 10g, cỏ Mọc 15g, Cam thảo 6g, Xương bồ 6g, Táo nhân sao 10g. Đem tất cả sắc nước uống, uống chia thành 2 – 3 lần/ngày.

2. Giúp chữa trị viêm ngoài da, ngứa

Lạc tiên tươi hoặc khô khoảng 100g,( khoảng 2 – 3 nắm lá tươi) đem đun nấu với 2 lít nước, dùng tắm hoặc rửa lên vùng da cần chữa trị.

3. Giúp Thanh nhiệt, mát gan từ quả Lạc tiên

Dùng 500g trái chín, cắt đôi, nạt hết ruột rồi đem ép lọc chắt lấy nước. Sau đó, cho thêm 250g đường và 1lít nước đun sôi để nguội, trộn tất cả với nhau, đem nấu sẽ tạo ra một loại nước giải khát bổ dưỡng, nhiều vitamin.

4. Giúp chữa trị bệnh đau nhức khớp

Dùng 500 gam lạc tiên với lá khổ qua 100 gam và 300 gam hoa thiên lý.

• Tất cả dược liệu trên đem rửa sạch sau đó mang đi phơi khô.

• Rồi tiến hành sao vàng hạ thổ trong vòng 1 tháng.

• Sau Kết thúc một tháng thì mang hỗn hợp dược liệu này ra tán nhỏ thành bột mịn.

• Dùng mỗi lần khoảng 3 thìa cà phê bột cùng với 100ml nước nóng.

6. Lưu ý khi sử dụng

– Người bị mẫn cảm hay dị ứng với các vị thuốc.

– Tuyệt đối không nên sử dụng vị thuốc bị hư hỏng, ẩm mốc.

– Không dùng quá liều. Khi dùng quá liều sẽ gây ra một số tác dụng phụ như: Mệt mỏi, bồn chồn, Buồn nôn, Ngủ gật, luôn buồn ngủ…

Lạc tiên là cây Dược liệu quen thuộc của người dân Việt Nam, mà từ lâu đã được sử dụng trong dân gian. nhiều để điều trị bệnh. Tuy nhiên, để kiểm soát rủi ro và những tác dụng không mong muốn và để có thể tận dụng hết giá trị của vị thuốc đối với sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến người thầy thuốc chuyên môn./.

Nguồn: DsCKI. Nguyễn Quốc Trung – caodangyduoctphcm.com.vn