Tìm hiểu hạch bạch huyết và các bệnh lý thường gặp

• • Tìm hiểu về sự nguy hiểm của bệnh bạch hầu.
  • Cách phòng ngừa các bệnh phổ biến về tai mũi họng.

Hạch bạch huyết đóng vai trò như một người bảo vệ cho cơ thể, giúp bảo vệ các cơ quan trước sự xâm nhập của các tác nhân lạ. Đây là một phần thiết yếu của hệ miễn dịch, vì vậy khi hệ hạch bạch huyết gặp vấn đề, cơ thể trở nên dễ bị nhiễm trùng. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về hệ thống này và các bệnh lý liên quan.

Hạch bạch huyết là gì và cơ chế hoạt động

Cấu tạo hạch bạch huyết

Theo Dược sĩ CK1 Nguyễn Quốc Trung – Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, hạch bạch huyết là phần đầu tiên của hệ miễn dịch, hoạt động như bộ lọc để loại bỏ tác nhân lạ trong mạch bạch huyết, bảo vệ cơ thể khỏi virus và vi khuẩn. Chúng có kích thước vài mm, hình dạng giống hạt đậu, chứa nhiều tế bào bạch cầu lympho.

Có hai loại tế bào lympho:

• • Tế bào lympho B: Sản xuất kháng thể để nhận diện và kích hoạt hệ miễn dịch tiêu diệt tác nhân gây hại.
  • Tế bào lympho T: Gây ra phản ứng miễn dịch thích ứng, hoạt động lại khi gặp lại tác nhân đã nhiễm.

Cơ chế hoạt động của hạch bạch huyết

Khi virus hoặc vi khuẩn xuất hiện, hạch bạch huyết sẽ tăng cường sản xuất tế bào lympho, dẫn đến hiện tượng sưng hạch. Hạch có thể sờ thấy và đôi khi gây đau. Tuy nhiên, chúng không thể tiêu diệt tất cả tác nhân, như tế bào ung thư từ khối u gần đó.

Hạch bạch huyết nằm rải rác khắp cơ thể, người trưởng thành có khoảng 450 hạch, trong khi hệ thần kinh trung ương không chứa hạch này.

Các bệnh lý liên quan hạch bạch huyết thường gặp

Viêm sưng hạch bạch huyết

Viêm sưng hạch bạch huyết xảy ra khi hạch bị nhiễm trùng trong quá trình bảo vệ cơ thể, thường do vi khuẩn hoặc virus, phổ biến nhất là liên cầu khuẩn cấp tính hoặc tụ cầu khuẩn. Tình trạng này có thể xảy ra trong các trường hợp như nhiễm trùng da nặng, viêm amidan, nhiễm trùng huyết, hoặc viêm ruột mạn tính. Ai cũng có thể mắc phải, nhưng nguy cơ cao hơn ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Các triệu chứng của viêm hạch bạch huyết bao gồm:

• • Nổi hạch hoặc không.
  • Sưng, đau hạch; vùng quanh hạch có thể đỏ hoặc tím, có thể thấy mạch nổi.
  • Cảm giác mệt mỏi, chán ăn, ớn lạnh, sốt, và đổ mồ hôi vào ban đêm.
  • Triệu chứng hô hấp như sổ mũi, ho, đau họng.
  • Chân sưng phù do tắc nghẽn hệ bạch huyết.

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm hạch bạch huyết có thể tiến triển thành áp xe hạch, nhiễm trùng huyết, viêm mô tế bào, hoặc nhiễm trùng da.

Ung thư hạch bạch huyết

Theo chia sẻ từ Cô Lê Anh Đào – Giảng viên Cao đẳng Y Dược TPHCM, căn bệnh này, còn gọi là u lympho, rất nguy hiểm vì khối u có khả năng tàn phá hệ miễn dịch và di căn nhanh chóng đến các bộ phận khác trong cơ thể.

Triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng, dẫn đến nhầm lẫn với các loại ung thư khác. Trước khi hình thành khối u, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:

• • Thở ngắn, khó thở, sưng đường hô hấp.
  • Sưng hạch.
  • Thiếu máu.
  • Hệ miễn dịch suy yếu, dễ mắc nhiễm trùng ở hệ thần kinh trung ương như u nang não, viêm màng não.
  • Hạch bạch huyết ngày càng to, không bám vào da. Khi bệnh tiến triển, hạch có thể tách rời khỏi da và di chuyển khi chạm vào.

Ung thư hạch bạch huyết có thể xuất hiện qua hai con đường: nguyên phát và thứ phát, với khả năng di căn từ vị trí ban đầu đến nhiều nơi khác trong cơ thể. Tế bào ung thư có thể xâm nhập vào mạch bạch huyết và lan đến các hạch bạch huyết gần đó. Mặc dù nhiều tế bào bị tiêu diệt trước khi phát triển ở vị trí mới, một số vẫn sống sót và hình thành khối u. Các hạch bạch huyết sẽ cố gắng tiêu diệt hoặc lọc bỏ các tế bào ung thư này.

Lao hạch

Đây là bệnh viêm mạn tính ở hạch bạch huyết ngoại vi do vi khuẩn lao, thường xảy ra ở các hạch vùng cổ. Bệnh tiến triển qua ba giai đoạn:

• • Giai đoạn đầu: Hạch sưng không đều và dễ di động.
  • Giai đoạn sau: Hạch viêm, di động hạn chế và có thể dính lại với nhau.
  • Giai đoạn nhuyễn hoá: Hạch sưng mềm, tấy đỏ nhưng không đau hoặc nóng, có thể dễ vỡ.

Người mắc lao hạch thường không có triệu chứng tổng trạng, trừ khi có bệnh lý kèm theo. Vi khuẩn lao chỉ khu trú ở hạch và không lây lan qua tiếp xúc.

Khi hạch sưng và nóng, cần theo dõi vì có thể là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm như siêu âm hay sinh thiết hạch sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Hy vọng thông tin này giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý liên quan đến hạch bạch huyết.

Nguồn: https://caodangyduoctphcm.com.vn/